Month: April 2021

Սխալ արձագանք

Չփորձեք ինձ մոտ խոսել արձագանք կոչվածի հրաշքներից և առավել ևս՝ գովաբանել, չեմ հավատա: Երեկ ինձ տարան ծանոթացնելու դրանցից մեկի հետ: Ես սկսեցի թվաբանական հասարակ հարցերից:

— Ինչքա՞ն կլինի երկու անգամ երկու:

— Երկու,- պատասխանեց արձագանքը, նույնիսկ առանց մտածելու:

— Ինչքա՞ն կլինի երեք անգամ երեք:

— Երեք,-ուրախ բացականչեց հիմար արձագանքը:

Պարզ երևում էր, որ նա ուժեղ չէր թվաբանությունից: Ես որոշեցի նրան հնարավորություն տալ ցույց տալու իրեն ուրիշ կողմից և ասացի.

-Լսի՛ր հարցը և մինչև պատասխանելը մտածիր ինչպես հարկն է: Ի՞նչն է   մեծ ՝ Հռոմը, թե՞ Կոմո լիճը:

-Լիճը,- պատասխանեց արձագանքը:

— Դե լավ, հանգիստ թողնենք աշխարհագրությունը: Անցնենք պատմությանը:

— Ո՞վ է հիմնադրել Հռոմը՝ Ռոմուլը, թե Կեսարը:

— Կեսարը,- բղավեց արձագանքը:

Այստեղ ես շատ բարկացա և որոշեցի տալ վերջին հարցը:

— Մեզանից ո՞վ ավելի քիչ գիտի՝ ե՞ս, թե՞ դու:

— Դու,- հանգիստ պատասխանեց արձագանքը:

Չէ, մի՛ փորձեք ինձ մոտ գովաբանել արձագանքի հրաշքները:

Առաջադրանք

1. Ի՞նչ գիտի արձագանքը: Ի՞նչ է մտածում նա, երբ միայնակ է լինում:

Արձագանքը մտածում է, թե ինչո՞ւ ինքն իրեն չի կարող ասել՝

-Ինչո՞ւ եմ ես կոչվում արձագանք:

2.Ի՞նչ գիտես արձագանքի մասին: Նկարիր նրան ու պատմի՛ր:

Ես շատ բան չգիտեմ արձագանքի մասին: Ես գիտեմ, որ արձագանքը չի կարող ինքն իրեն խոսել, դրա համար ես  նրա հետ ամեն օր խոսում եմ, որ լեզուն բացվի:

3. Ինքդ երևի խոսե՞լ ես արձագանքի հետ: Կարո՞ղ ես պատմել ձեր զրույցը:

-Ի՞նչ է եղել, արձագանք, ինչո՞ւ չես բարևում, մի բան պատահել է:

-Պ~ատահել է:

-Ուզո՞ւմ ես օգնեմ, թե՞ չէ:

-Չէ~:

-Լավ, ցտեսություն:

-Ցտեսությո~ւն:

4. Փորձիր այնպիսի երկխոսություն հորինել, որտեղ հաղթողը դո՛ւ լինես:

-Ի՞նչ կլինի հինգ անգամ հինգ:

-Հի~նգ:

-Ի՞նչ հինգ: Ե՞ս եմ խելացի, թե՞ դու:

-Դո~ւ:

Այս օր մեր դասարանով գնացինք Արագածոտնի մարզում գտնվող ՈՒշի և Հարթավան գյուղեր: Օրը հաճելի արևոտ էր, բնուեթյունը՝  շատ գեղեցիկ:  Մեր առաջին կանգառը  Հարթավանում էր: Իջնելով ավտոբուսից սկսեցինք զբոսնել, խաղալ տարբեր զվարճալի խաղեր, դիտեցինք թե ինչպես է մոտակիայքի գետը քչքչալով հոսում, որից հետո այցելեցինք հարթավանի Աստվածընկալ վանքը: Դիտեցինք և ծանոթացանք վանքի խաչքարերին: Այնտեղ հետաքրքիր ժամանակ անցկացրեցինք:                                         Մեր երկրորդ կանգառը Ուշիի Սուրբ Սարգիս եկեղացին էր: Այնտեղ  էլ շատ հետաքր էր:

Ճամփորթուցյունից հետո ուրախ և բարձր տրամադրությամբ վերադարձանք Երևան:

1.Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։ Օրինակ՝ 12456=1տսհզ+2հզ+4հր+5տս+6մ

15495 – 1տսհզ+5հզ+4հր+9տս+5մ

35410 – 3տսհզ+5հզ+4hր+1տս

64600 – 6տսհզ+4հզ+6հր

97801 – 9տսհզր+7հզ+8հր+1մ

654187 – 6հարյուր+54հազար+1հարյուր+8տս+7մ

485950 – 4հր 80հազար+5հզ+9հր+5տ

2.Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը։

456  x 400 = 182400

987 x 30 = 29640

48 x 6000 = 288000

348 x 60 =20880

678 x 700 =474600

640 x 7 =4480

67800 x 5 =339000

78300 x 6 =569800

69000 x 4 = 276000

94600 x 9 =851400

3.Հաշվի՛ր:

4.Պատասխանի՛ր հարցերին:

Որքանո՞վ է 20 և 70 թվերի գումարը փոքր 150-ից:

60

Որքա՞ն է 150 և 20 թվերի տարբերության և 240-ի գումարը:

370

Որքա՞ն է 150 և 50 թվերի գումարի և 170 -ի տարբերությունը:

30

5.Գրի՛ր այն բոլոր եռանիշ թվերը, որոնց

Միավորը 5 է, իսկ մյուս թվանշանների գումարը՝ 9:

185, 815, 275, 725,365, 635, 455, 545.

Տասնավորը 8 է, իսկ մյուս թվանշանների գումարը՝ 7:

186, 681, 285, 582,384, 483.

Հարյուրավորը 2 է, իսկ մյուս թվանշանների գումարը 5:

214,241,223, 232.

1.Լրացրո՛ւ.

2.Հաշվի՛ր.

354×7=2478

(18+23+45)x3=258

(47-21-12)x5=70

6x(24+16+19)=354

273×2=546

(321-110)x4=844

8x(99-63-17)=152

2x(84-63-21)=0

3. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:

40: 5 + 64: 8 + 72: 8 + 16 : 8 + 8: 8 = 8+8+9+2+1=28

15: 5 + 50: 5 + 5: 5 + 30: 5 + 25 : 5 =3+10+1+6+5=25

459 + 27: 9 + 18: 9 + 63 : 9 + 9: 9 =3+2+7+1+459=472

4. Լուծի՛ր խնդիրները:

Ա) Մտապահված թվի կրկնապատիկին գումարեցին  4 և ստացվեց քսան: Ո՞ր թիվն էին մտապահել:

Պատ.՝8

Բ) Մտապահված թվի եռապատիկին գումարեցին  15  և ստացվեց  35: Ո՞ր թիվն էին մտապահել:

Պատ.՝10

5.Ժամը քանի՞սն է:

Ծույլ–գետը

Կաթ-կաթ-կաթ…  կաթ`տոթին, կաթ` հովին,  շոգին,  հովին,  օր ու  գիշեր կաթ-կաթ-կաթ: Մեկ ձյուն է,  մեկ անձրև,  կարող է՝ հազար տարի որ ապրես, մեկ էլ տեսար իմացար…

Ամբողջ օրը չորս  պատի մեջ, ալարում ես  մտածել: Ալարում ես հաց ուտել, հա՜ց ուտել:  Ալարում ես վեր կենալ, վե՜ր կենալ,  նույնիսկ պառկել ալարում ես, ալարում ես, ալարո՜ւմ:  Տեսնես` ի~նչ է պատահել. Ծույլ- գե~տն է վարարել…

Ի~նչ էլ լավ է Ծույլ-գետի վրա… Լողում եմ, լողում իմ Ծույլ — նավակով: Ինչքա~ն լայն է, ինչքա~ն խոր, լայն ու խոր, լայն ու խոր: Ա~յ քեզ Ծույլ գետ… Էս ի~նչ լավ է, լա~վ է, լա~վ…

Ես նավակով լողում եմ, լողո՜ւմ,  թիակները պտտվում են, պտտվո՜ւմ: Շատ եմ ուզում մի ձուկ որսալ, հսկա մի ձուկ: Ալարում եմ մի ձուկ որսալ, հսկա մի ձուկ: Լավ կլիներ` ի՛նքը ընկներ նավակի մեջ:  Լավ կլիներ:

Արի ու տես` ձուկն էլ մոտիկ չի գալիս: Տեսնես՝ ինչ է մտածում, որ մոտ չի գալիս: Կարող է` նա±վն է բարձր: Արի փորձեմ մի բան անել: Կացինը վերցրի, նավը ծակեցի: Ջուրն էլ հոսեց ուղիղ նավի մեջ: Նավս էլ սուզվեց ու սուզվեց,  իջավ ջրի հատակը: Ձուկն էլ շուրջը` ծո~վ: Դե լավ, ծով չէ, մի մե~ծ գետ: Մնում է` պոչից բռնես, բռնես ու վերջ: Ախր ես  էլ հավես չունեմ,   ալարում եմ ալարեմ:  Պառկել եմ ու մտածում եմ: Մտածո՜ւմ եմ, մտածո՜ւմ եմ, թե ձկներին  ոնց բռնեմ:  Գտա…
_Է~յ,_ասում եմ,_ ա՛յ ձկներ,  լողում եք ու լողում, լողակներդ ու պոչերդ եք շարժում, էդ ո±նց է, որ չեք ալարում:

Ձկները բլթացրին ու մտածեցին. «Ճիշտ որ,  հավես չունենք, ալարում ենք ալարենք»: Պոչերը էլ չշարժեցին, ծուլացան ու  ալարեցին, իջա~ն, իջա~ն, իջան ջրի հատակը:  Նավս լցվեց մի սար ձկով:  Պառկել եմ ու  ալարում եմ, ալարում եմ, ալարո~ւմ եմ, ձուկն էլ` շուրջս` ալարում է,  ալարում է, ալարո~ւմ է` մեծերը` փորիս, փոքրերը`  թաթիս:

Ըհը, ըհը,-մտածում եմ,- մի լիքը նավ ձուկ եմ բռնել, տուն գնալու ժամանակն է: Ինչպե՞ս գնամ, նավս ծակ է, թիավարել ալարում եմ: Որոշեցի իմ Ծույլ-գետի խելքը ուտել: Ասում եմ նրան.

_Ծույլի’կ-մայրիկ, անուշիկ-քաղցրիկ, գրկեցիր ինձ, գրկիդ մեջ պահեցիր: Բայց , ինչպես ասեմ, ես քեզ հարմար չեմ: Ամաչում եմ, բայց  կասեմ` դատող-բանող տղա եմ. աշխատող ու աշխատող,  վարում ու ցանում եմ,այնպես է լինում, որ գիրք եմ կարդում, տառ եմ սովորում,  մի քանիսն էլ արդեն գիտեմ: Աշխարհը շուռ գա, ես իմ գործը պիտի անեմ: Ամաչում եմ, որ ասում եմ, բայց  ինչ անեմ, այդպիսին եմ…

Խոսքս դեռ չէի ավարտել, Ծույլ – գետն այնպես վախեցավ, այնպես բարկացավ, ու ինձ  նավիս  հետ այնպես շպրտեց,  այնպես շպրտեց, որ հայտնվեցի ոչ թե գետափին, այլ տան շեմին:

Էս ի~նչ լավն է մեր Ծույլ գետը, էս ի~նչ լավ…Տանն էլ  լավ է: Ձկները` տնով մե~կ: Փոքրերը` ոնց որ սոխակ, մեծերին էլ ձիերի պես հեծնում ենք, քշում:Էս էլ Ծույլ-գետը:

Դ. Սոկոլով

Առաջադրանք

Հորինիր փոքրիկ հեքիաթ` Ծույլ արևը վերնագրով

Ծույլ արևը.

Լինում է, չի լինում, մի ծույլ արև է լինում: Ամբողջ ամիսները, օրերը իր մահճակալի մեջ պառկած է, ալարում է գլորվել երկնքի մեջ: Երեխաները տխուր են, որովհետև ամեն օր անձրև է, ամպամած , երեխաները չեն կարող իջնել բակ, պարան թռչել, գնդակ խաղալ, վազվզել: Եվ մի օր երեխաները  հավաքվեցին միասին և սկսեցին երգել. <<Արև՛, արև՛, ե՛կ, ե՛կ,>>: Արևը լսեց երեխաներին, նրանց խղճաց և ժպտաց երկնքից:   Երեխաների շնորհիվ արևը էլ երբեք չծուլացավ:

Մեծ գյուտարարը

Ջաննի Ռոդարի

Ժամանակին մի երիտասարդ էր ապրում: Նա երազում էր մեծ գիտնական դառնալ: Գիշեր-ցերեկ սովորում էր, երկար տարիներ, ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Միանգամից անցավ փորձեր անելուն: Նա հայտնաբերեց պանրի  անցքերը: Բայց հետո իմացավ‚ որ դրանք վաղուց հայտնաբերված են:
Ի՛նչ պիտի աներ, շարունակեց սովորել: Սովորում էր առավոտից իրիկուն, իրիկունից առավոտ, երկար ամիսներ: Մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ավարտելու ժամանակն է, ես շատ բան եմ սովորել, գիտնական եմ դարձել և հիմա բոլորին ցույց կտամ‚ թե ինչեր կարող եմ անել:
Նա   անձրևանոցի վրայի անցքերն էր հայտնաբերել,և բոլորը մի լավ ծիծաղեցին իր վրա:
Գիտնականն էլի չհուսահատվեց‚ նորից սկսեց գրքեր կարդալ‚ փորձեր անել: Ու մի օր վերջապես ինքն իրեն ասաց.
– Ըհը՛, հիմա ես համոզված եմ‚ որ չեմ սխալվում: Հիմա ես իսկական  գիտնական եմ:
Բայց, արի ու տես, որ այս անգամ էլ սխալվեց: Նա նավերը ջրաներկով ներկեց. շա՜տ թանկ նստեց: Դա դեռ ոչինչ, ծովի ջրի գույնն էլ փոխվեց:
– Մեկ է` ես կդառնամ մեծ գիտնական‚-որոշեց   գյուտարարը, չնայած մազերն արդեն սպիտակել էին:
Նա նորից գրքերը ձեռքն առավ և այնքան պարապեց, որ իսկապես  գիտնական  դարձավ:  Այդ ժամանակ նա կարող էր հնարել՝ ինչ ուզեր: Լուսին գնալու մի մեքենա հորինեց: Մի գնացք էլ ստեղծեց, որն  ընդամենը մի բրնձահատիկով  կարող էր հազարավոր կիլոմետրեր սլանալ: Կոշիկներ կարեց‚ որոնք երբեք չէին մաշվում, ու էլի լիքը հետաքրքիր  բաներ..
Նա միայն մի բան չկարողացավ գտնել ՝ ինչպես սովորենք երբեք չսխալվել:
Երևի  ոչ ոք էլ չի կարող դա գտնել: 

1. Իսկ դու ի՞նչ կուզեիր ստեղծել, որը հիմա չկա:

Ես կուզեմ հայտնաբերել մի այնպիսի դեղ, որ մարդիկ խմեն, որ պիսի չծարանան:

2. Գտի՛ր հատկանիշ ցույց տվող բառերը:

Մեծ, երկար, շատ, թանկ, հազանավոր, հետաքրքիր:

3. Պատմության գոյականներն առանձնացրու՛, նրանց ածականներ ավելացրու՛ և բառակապակցություններ ստացի՛ր(օրինակ՝ երիտասարդ-խելացի երիտասարդ):

Գիտնական- մած գիտնական, ծով-կապուտակ ծով, պանիր- համեղ պանիր, մեքենք- մեծ մեքենա, կոշիկ- հին կոշիկ, գնացք- երկար գնցք, անձրևանոց- սպիտակ անձրևանոց:

Միլանը Իսպանիայի երկրորդ քաղաքն է: Զբաղեցնում  է 182 քառակուսի կմ տարածք: Միլանը ճանաչվել է որպես նորաձևության կենտրոն:  Միլանում է գտնվում բազմաթիվ մշակութային հաստատություններ,համալսարաններ:Միլանում է գտնվում <<Լա Սկալա>> օպերային թատրոնը, <<Սանտա Մարիա դելե Գրայիի” վանքը, այդ վանքում գտնվում է Լեոնարդո դա Վինչիի “Վերջին ընթրիքը” որմնանկարը:                                                                                                                                           Միլանում է գտնում նաև Ամբռոսյան գրադարանը:

1. Թվի թվանշանները դասավորել այնպես, որ ստացվի հնարավոր ամենամեծ և ամենափոքր քառանիշ թիվը։

4560-6540-4056

1452-5421-1245

7485-8754-4578

2. Դեղինով գունավորի՛ր այն դատողությունները, որոնք ճիշտ են:

Ա. Ցանկացած երկնիշ թիվ մեծ է ցանկացած միանիշ թվից:

Բ. Ցանկացած եռանիշ թիվ մեծ է ցանկացած երկնիշ թվից:

Գ. Ցանկացած եռանիշ թիվ մեծ է 300-ից:

Դ. Ցանկացած միանիշ թիվ փոքր է 10-ից:

3. Կազմի՛ր արտահայտություններ և հաշվի՛ր դրանց արժեքը:

Ա. Հաշվի՛ր 1500 և 2800 թվերի գումարի և 1400-ի տարբերությունը:

1500+2800-1400=2900

Բ. 2700 և 900 թվերի տարբերությունը մեծացրո՛ւ 4600-ով:

2700-900+4600=6400

Գ. Գտի՛ր 1400 և 900 թվերի տարբերության կրկնապատիկը:

1400-900=1000

Դ. Հաշվի՛ր 5400 և 1800 թվերի գումարի և 2200-ի տարբերությունը:

5400+1800-2200=5000

4. Լուծի՛ր խնդիրները։

Ա․Քանի՞ անգամ ենք գրում 4 թվանշանը  1-50 թվերը գրելու համար։

Պատ՝. 15

Բ․Նարեն ուներ 1000 դրամ, նա իր գումարի կեսը տվեց Արփիին, և Արփին ունեցավ 1500 դրամ: Սկզբում Արփին ինչքա՞ն գումար ուներ:

Լուծում

1000:2=500

1500-500=1000

Պատ․՝1000

Գ․Դանիելն ուներ 3400 դրամ, նա 400 դրամով մատիտներ գնեց, իսկ 1000 դրամով՝ ջրաներկ: Ինչքա՞ն գումար մնաց Դանիելի մոտ:

Լուծում

3400-400=3000

3000-1000=2000
Պատ․՝ 2000 դր: