Ալանները կողոպուտի նպատակով ներխուժել էին Հայաստան։ Հայոց արքա Արտաշեսը դուրս էր եկել նրանց դեմ պատերազմի։ Ալանների ազգը փոքր-ինչ ետ է նահանջում և Կուր գետն անցնելով՝ հյուսիսային կողմից բանակ է դնում գետի ափին։ Արտաշեսը գալիս բանակում է գետի հարավային կողմում և գետը բաժանում է երկուսին։ Հայոց զորքերն, Ալանների որդուն բռնելով, տանում են Արտաշեսի մոտ, Ալանների թագավորը հաշտություն է խնդրում՝ խոստանալով տալ ինչ ցանկանա։ Արտաշեսը չի համաձայնում ետ վերադարձնել պատանուն, պատանու քույրը գալիս է գետի ափը և թարգմանների միջոցով ձայն է տալիս Արտաշեսի բանակը.

Քե՜զ եմ ասում, քա՜ջ այր Արտաշես, Որ հաղթեցիր քաջ ազգին ալանաց, Եկ լսիր ալանների գեղաչյա դստեր խոսքը՝ Տո՜ւր պատանուն, Քանզի սոսկ քենի համար օրենք չէ, որ դյուցազուն Այլ դյուցազունների զավակներին զրկեն կյանքից Կամ ծառա դարձնելով՝ ստրուկների կարգում պահեն Եվ հավերժ թշնամություն Երկու քաջ ազգերի մեջ հաստատեն

Արտաշեսը, լսելով այդպիսի իմաստուն խոսքեր և տեսնելով գեղեցիկ արքայադստերը, սիրահարվում է նրան։ Նա անմիջապես իր դայակ Սմբատ Բագրատունուն ուղարկում է ալանների թագավորի մոտ՝ խնդրելու Սաթենիկի ձեռքը։ Ալանաց թագավորը, ըստ իրենց սովորության, գլխագին է պահանջում դստեր համար, որի պատճառով Արտաշեսը որոշել է փախցնել Սաթենիկին.

Հեծավ արի արքա Արտաշեսը գեղեցիկ Սևուկ նժույգը Եվ հանեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը Եվ որպես սրաթև արծիվ անցկացավ գետը Եվ նետեց ոսկեօղ շիկափոկ պարանը, Գցեց մեջքը ալանաց օրիորդի Եվ շատ ցավեցրեց մեջքը փափուկ օրիորդի՝ Արագ հասցնելով նրան իր բանակը։

Արտաշեսը Սաթենիկին բերում է Արտաշատ մայրաքաղաք։ Թագավորները հաշտվել են և դաշինք կնքել։ Արքայական հարսանիքի ժամանակ ոսկի ու մարգարիտ է տեղացել.

Ոսկի անձրև էր տեղում Արտաշեսի փեսայության պահին, Մարգարիտ էր տեղում Սաթենիկի հարսնության պահին։

Անձրևն եկավ շաղալեն

Ուռ ու տերև դողալեն

Վա՛յ, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Հրես եկավ իմ ախպեր,

Ալ ձին տակին խաղալեն։

Վա՛յ, լօ՛, լօ՛, լօ՛, լօ՛

Լօ՛, լօ,՛,լօ՛, լօ՛, լօ՛,լօ՛, լօ՛, ջան․․․

 Խալչեքը փռել եմ,

Նախշուն բարձեր շարել եմ,

Թառլան ջան, քեզ՝ ուտելու

Սեր, կարագ, հազըրել եմ։

Տապկած հավի ճուտ բերեմ,

Ոչխարի մածուն բերեմ

Որ գիտենաս անուշ ջան,

Թե քեզ սրտով կսիրեմ։

Ղուշ մի՛ դառնա թևավոր

Դու խա՛ղ կանչե ձևավոր

Յարաբ կըլնի՛ էն օրը,

Որ գաս մեր տուն թագավոր։

Առաջադրանքներ

1․ Կարդա՛ երգի տեքստը՝ առանձնացնելով անծանոթ բառերը։

շաղալեն-անձրև մաղել,

Խալչեք-գորգ․

2․Բացատրի՛ր բառերը։

Շաղալեն-անձրև մաղել,

Հրես-հիմա,

Խալիչեք-գորգ,

Թառլան-արծիվ,

Յարաբ-արդյոք․

3․ Դուրս գրի՛ր քեզ դուր եկած հատվածը։

Անձրևն եկավ շաղալեն

Ուռ ու տերև դողալեն

Վա՛յ, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Հրես եկավ իմ ախպեր,

Ալ ձին տակին խաղալեն։

Վա՛յ, լօ՛, լօ՛, լօ՛, լօ՛

Լօ՛, լօ,՛,լօ՛, լօ՛, լօ՛,լօ՛, լօ՛, ջան․․․

Անձրևն եկավ շաղալեն

Ուռ ու տերև դողալեն

Վա՛յ, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛, լե՛

Հրես եկավ իմ ախպեր,

Ալ ձին տակին խաղալեն։

Վա՛յ, լօ՛, լօ՛, լօ՛, լօ՛

Լօ՛, լօ,՛,լօ՛, լօ՛, լօ՛,լօ՛, լօ՛, ջան․․․

Խալիչեքը փռել եմ,

Նախշուն բարձեր շարել եմ,

Թառլան ջան, քեզ՝ ուտելու

Սեր, կարագ, հազըրել եմ։

Տապկած հավի ճուտ բերեմ,

Ոչխարի մածուն բերեմ

Որ գիտենաս անուշ ջան,

Թե քեզ սրտով կսիրեմ։

Ղուշ մի՛ դառնա թևավոր

Դու խա՛ղ կանչե ձևավոր

Յարաբ կըլնի՛ էն օրը,

Որ գաս մեր տուն թագավոր։

1. Is your family big or small?

My family is big.

2. Is your house big or small? Describe your room.

My house is small.

3. When do you get up in the morning?

I get up at 8 o’clock in the morning.

4. What do you have for breakfast?

I eat eggs and drink tea for breakfast.

5. What subjects do you study at school?

I study Armenian, English, Russian, Math.

6. Can you name the days of the week?

Monday, Tuesday, Wednesday, Thursday, Friday, Saturday, Sunday.

7. What sport do you like?

I like gymnastics.

8. Have you got a pet? Tell about your pet.

I have a puppy. His name is Jerry. He is white and soft. I love my Jerry.

9. What do you usually do in the evening?

I do my homework and play with my Jerry.

10. Do you like weekends? What do you do at weekends?

Yes, I like weekends. I do my homework, play whit my Jerry, watch movies and play whit my big brother.

мама-ма’мы

сад-сады’

шкаф-шка’фы

стол-столы’

студент-студе’нты

журнал-журна’лы

рыба-р’ыбы

подъезд-подъе’зды

фильм-фи’льмы

лифт-ли’фты

комната-ко’мнаты

диван-дива’ны

кабинет-кабине’ты

класс-кла’ссы

университет-университе’ты

ресторан-рестора’ны

фирма-фи’рмы

стадион-стадио’ны

нота-но’ты

ваза-ва’зы

игра-и’гры

театр-теа’тры

Հայկական հին զրույցը պատմում է, որ շատ տարիներ առաջ, Արտաշես Մեծը, որը Հայաստանին փառք, բարգավաճում ու լիություն էր նվիրել, հիմա հայրենիքից հեռու մահանում էր՝ թախիծը և հայրենիքի կարոտը սրտում: Լացով ու հառաչանքով նա հրաժեշտ էր տալիս իր հայրենի հողին ու չէր կարող պատկերացնել, թե ինչ ապագա է նրան սպասում: Եվ մարդիկ, իմանալով նրա մահվան մասին, իրենց մազերն էին պոկում գլխներից ու դառը հեկեկում էին մայրաքաղաքի պատերի տակ: Միայն Արտաշեսի զավակը՝ արքայազն Արտավազդը, ոչ մի կաթիլ արցունք չթափեց: Նա միայն քմծիծաղ տվեց ու դժգոհությամբ բացականչեց.

— Նա հեռանում է մեզնից, ոնց որ թե ամբողջ երկիրն է իր հետ տանում՜: Ինձ էլ մնում է փլատակների վրա թագավորեմ:

Մահացող արքան լսեց այդ խոսքերը ու օրհնանքի տեղը նրան անեծքներ ուղարկեց:

— Անիծում եմ, որ Արարատի մութ քարայրի պատերը փուլ գան քո գլխին որսի ժամանակ, անիծում եմ, որ այլևս արևի լույսը չտեսնես:

Թագակալելուց հետո Արտավազդը վտարեց երկրի սահմաններից դուրս իր բոլոր եղբայրներին ու քույրերին, և միաժամանակ փոխելով բարի ու առաքինի մարդկանց անգութ ու դաժան մարդկանցով: Երկիրը ցնցվեց նոր տիրակալի անարդարություններից: Եվ մի անգամ Արտավազդը պատրաստվեց որսի գնալ: Քարայրի վրայով կամուրջը անցնելուց հետո նրա ձին հանկարծ սայթաքեց, ընկավ անդունդը ու ձիավորի հետ միասին անհետացավ հավերժ: Անցան տարիներ ու հաջորդ թագավորը՝ Տիգրանը, իմացավ գիտուն մարդկանցից, որ անիրավ Արտավազդը երկաթյա շղթաները ձերքերին բանտարկված է լեռան խորը քարայրներից մեկում:

Արդեն երկու հազար տարի է, որ նա փորձում է ազատվել իր շղթաներից: Կատաղի շները կրծում են այդ շղթաները, որոնք օրեցօր թուլանում են: Քայց այն րոպեին, որ շղթաները պիտի հողին ընկնեն, գալիս են դարբինները, շներին դուրս են քշում ու նորից են ամրացնում բարակած երկաթները Արտավազդի ձեռքերի վրա:

Ասում են, որ եթե հանկարծ Արտավազդը ազատվի իր շղթաներից ու դուրս գա իր բանտից, ամբողջ աշխարհում կտիրեն չարը ու անարդարույունը: Միայն դարբիններն են իրենց աշխատանքով պահում աշխարհը ինքնաքանդումից:

Լյուսի տատիս իմացած հեքիաթներին վերջ չկար:

Ահա դրանցից մեկը, որն ապացուցում է, թե հուսահատությունը պարզապես անհեթեթություն է: Այս պատմությունը հյուսնի մասին է, ով ապրել է հարյուրավոր տարիներ առաջ: Օրերից մի օր, տուն վերադառնալիս, ընկերներից մեկը կանգնեցնում է նրան և հարցնում.

 

– Եղբայրս, դեմքդ ինչո՞ւ է թթված: Բա՞ն է պատահել:

– Եթե իմ տեղը լինեիր, – պատասխանում է հյուսնը, – դու էլ այս օրին կլինեիր:

– Ի՞ն չ է եղել, – հետաքրքրվում է ընկերը:

– Մինչև առավոտ, – ասում է հյուսնը, – թագավորի հրամանով պետք է տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքա փայտի լավագույն սղոցուքը տանեմ պալատ, թե չէ գլխիցս կզրկվեմ:

Ընկերը ժպտում է և գրկում նրան:

– Ասում է, – սիրելի ընկերս, – մի հուսահատվիր: Արի գնանք, ուտենք-խմենք և վաղվա մասին մոռանանք: Հույսդ երբեք մի կորցրու:

Գնում են հյուսնի տուն և տեսնում, որ նրա կինն ու երեխաները նույնպես լուրն առել են և լացուկոծ են անում: Ընկերը նրանց էլ է հորդորում, որ չվշտանան և բոլորը միասին սկսում են ուտել, խմել, ուրախ-ուրախ զրուցել, երգել ու պարել:

Խնջույքի կեսին հյուսնի կինը վերսկսում է. – Խեղճ ամուսինս, առավոտյան զրկվելու ես գլխիցդ, իսկ մենք զվարճանում ենք:

– Ա՜խ, և ոչ մի հույս չկա:

– Մի՛ տանջվիր, – ասում է հյուսնը, – ամեն ինչ զուր է:

Եվ շարունակում են ուտել, խմել, երգել ու պարել:

Երբ լույսը ճեղքում է խավարն ու սկսվում է օրը, բոլորը լռում են՝ սարսափով ու վշտով համակված: Թագավորի մարդիկ գալիս և կամացուկ թակում են հյուսնի տան դուռը:

Հյուսնը հառաչում է.

– Այժմ գնում եմ մեռնելու:

Եվ բացում է դուռը:

– Հյուսն, – ասում են հյուրերը, – թագավորը մեռել է:

Նրա համար դագաղ սարքիր:

Աղբյուրը՝

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ այս առակը: Քո կարծիքով, ո՞րն է այս առակի հիմնական ասելիքը:

2.Բնութագրի՛ր թագավորին

Թագավորը ինքնա հավան և չար անկախ մարդ էր։